Hướng dẫn đấu mạch sao- tam giác

Khởi động sao - tam giác là gì? Mục đích là gì? Khi nào thì cần dùng phương pháp khởi động sao - tam giác.

Như chúng ta đã biết, động cơ không đồng bộ ba pha có 2 phương pháp đấu dây là dạng " Sao " và " Tam giác " . Nên từ cái tên đã cho chúng ta thấy nguyên lý của phương pháp khởi động sao - tam giác sẽ là : Ban đầu để động cơ đấu dây dạng " Sao" và cấp điện khởi động. Sau khi động cơ khởi động xong sẽ chuyển sang chế độ " Tam giác " để làm việc.
Khởi động sao - tam giác mục đích là giảm dòng khởi động bằng cách cấp cho động cơ một điện áp thấp hơn điện áp định mức của nó. Nên động cơ cũng cần phải phép sử dụng phương pháp này. Đó là động cơ có thông số điện áp tam giác / sao là 380/660V ( dùng cho mạng điện 3pha 380V) hoặc 220/380V ( dùng cho mạng điện 3pha 200 - 220V)

Và khi nào chúng ta sử dụng phương pháp này?

Khi chúng ta có một động cơ công suất lớn ( thường là lơn hơn 20kw). Dòng khởi động rất lớn sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu đến mạng điện, đến thiết bị điện. Và khởi động sao - tam giác có thể giải quyết êm thấm vấn đề này.
 

Đấu mạch khởi động sao - tam giác như thế nào?

Mạch khởi động nào cũng cần có 2 phần. Phần mạch lực và mạch điều khiển.
Mạch lưc là phần mạch công suất, cấp điện từ nguồn điện đến động cơ. Còn mạch điều khiển sẽ giúp cho mạch lực hoạt động theo đúng nguyên lý hoạt động.
 

Các thiết bị chính cần thiết cho mạch khởi động sao - tam giác

– Aptomat ( 1 Cái ) -  Đây là thiết bị vừa cấp nguồn cũng như bảo vệ quá tải và ngắn mạch cho động cơ
– Contactor ( 3 Cái ) - Công tắc đóng ngắt điện cho động cơ
– Rơle nhiệt  ( 1 Cái ) – Để bảo vệ động cơ quá tải
– Timer hoặc Timer sao - tam giác ( 1 cái )– Điều khiển thời gian chuyển đổi sao - tam giác.
– Phụ kiện kèm theo như đèn báo, nút nhấn, dây điện ....

Nguyên lý hoạt động

Bấm nút " Bật " ( hoặc "START") Contactor cấp nguồn và Contactor đóng chế độ Sao sẽ cùng chạy. Qua đó cấp cho động cơ chế độ chạy Sao.
Sau 1 khoảng thời gian đặt trước tại Timer. Contactor đóng Sao sẽ nhả ra, và rất nhanh sau đó Contactor đóng chế độ chạy tam giác sẽ đóng lại để chuyển đổi chế độ hoạt động của động cơ sang " Tam giác"

Sơ đồ mạch điện sao tam giác

Ưu và nhược điểm của phương pháp khởi động sao tam giác

Ưu điểm 

Phương pháp này rất đơn giản, dễ dàng đấu nối và sửa chữa.
Chi phí thấp
Hoạt động ổn định

Nhược điểm

Ở chế độ sao, điện áp đặt vào cuộn dây nhỏ hơn rất nhiều so với điện áp định mức. Dẫn đến momen khởi động của phương pháp này rất yếu. Nên phương pháp này chỉ có thể áp dụng cho các ứng dụng khởi động không tải, và các ứng dụng cần momen khởi động yếu như bơm và quạt
Trong trường hợp khởi động sao- tam giác cho ứng dụng có tải tương đối lơn, sẽ không có tác dụng làm giảm dòng khởi động, Ngược lại momen yếu có thể dẫn đến động cơ không thể khởi động được làm cho dòng động cơ trở lên rất lớn và có hại cho cuộn dây.( Để giải quyết vấn đề này, đối với nhà giàu sẽ chọn biến tần, còn nhà nghèo thì chọn Khởi động mềm. Hai thiết bị này cho phép động cơ khởi động ở momen lớn ngay tại thời điểm khởi động và với dòng khởi động cũng rất nhỏ. Bù lại thì chi phí lớn hơn phương pháp sao- tam giác rất nhiều.)

* Chú ý:

Phương pháp này rất đơn giản. Nhưng nếu không cẩn thận thì rất dễ để được xem pháo hoa trước tết nguyên đán.
 - Thứ nhất: Nhất định phải khóa chéo hai contactor sao và tam giác ( khóa chéo điện, nếu có điều kiện thì có thể thêm khóa chéo cơ khí cho an toàn tuyệt đối ).
                Nếu không khóa chéo, trong trường hợp Timer sao - tam giác hoạt động lỗi hoặc một nguyên nhân nào đó dẫn đến khởi sao và tam giác cùng đóng. Sẽ là chập cả 3 pha với nhau -> động cơ lớn, dây điện lớn và vụ nổ cũng sẽ rất lơn :D
- Thứ hai: Phải rất cẩn thận khi đấu dây ra động cơ, vì chỉ cần đấu sai thứ tự 1 dây thôi thì hậu quả cũng giống cái thứ nhất :D
......... Aptomat chỉ có thể tác động sau khi chập điện sảy ra, mặc dù thời gian tác động và vô cùng nhanh nhưng nó không đủ để ngăn cản vụ nổ, Aptomat chỉ có thể ngăn vụ nổ không diễn ra rộng hơn và không gây ra các hậu quả nghiêm trọng hơn thôi.